وال کوسه معمولاً به رنگ خاکستري تيره با نقاط سفيد و زرد در قسمت پشتي، از خانواده Rhiniodontidea و با نام علمي Rhincodon Typus بوده و طول آن حداکثر 12 تا 21 متر است. اين کوسه غول پيکر، از ماهيان ريز از جمله ميگو، ساردين، اسکوئيد و ماهي تن تغذيه مي کند و براي اين منظور، دهان خود را در سطح آب يا نزديک به آن باز نگه داشته، با حرکت افقي در سطح آب، مشغول بلعيدن آبزيان کوچک مي شود، زيرا فاقد دندان جهت جويدن صيد خود است. از اين رو براي انسان بي خطر بوده و غواصان به راحتي اطراف آن شنا کرده و حتّي با دست باله هاي او را مي گيرند، بدون اينکه اين جانور عکس العمل نشان داده و يا به غواصان توجهي نشان دهد.
اين کوسه تخم گذار بوده و هر تخم آن به اندازه يک توپ فوتبال بزرگ است و با توجه به شکلي که دارد، دريانوردان آن را کيف پري دريايي (Mermaids Purse) مي نامند.
نوزاد اين کوسه ها نيز در هنگام بيرون آمدن از تخم، 35 سانتي متر طول دارند. در مناطق جنوبي ايران، به اين کوسه، «کوسه کَر» گفته مي شود. زيرا اين جانور هنگام تغذيه به حدّي به اطراف خود بي توجه مي شود که در بعضي اوقات با کشتي ها برخورد مي کند.
در اکثر نقاط دنيا، آژانس هاي توريستي، به واسطه اين که اين کوسه در سطح آب زندگي کرده و کمتر از قايق ها دوري مي کند، گردشگران را جهت تماشاي اين حيوان تشويق مي کنند. حتّي اين کوسه در آکواريوم هاي بزرگ شيشه اي نيز تماشاگران زيادي را به خود جلب نموده است.
در کشور ما که مسئله اکوتوريسم و وجود آکواريوم هاي دريايي، کم رنگ تر به نظر مي رسد، استفاده اقتصادي از اين کوسه به صورت شکار اين جانور تجلي کرده است. شکارچيان محلي که در جنوب جزيره قشم و جزيره هنگام به شکار اين ماهي مي پردازند، اين عمل را جهت بهره برداري از جگر اين حيوان انجام مي دهند. هر جگر بين 400 تا 1000 کيلو وزن دارد و از آن جگر حدود 25 تا 40 حلب 18 ليتري روغن به دست مي آيد. روغن کوسه نهنگ به زبان محلي (سيفه) نام دارد که از آن براي استحکام چوب قايق ها و لنج ها استفاده مي شود. فصل شکار از اول فروردين تا آخر ارديبهشت صورت مي گيرد. بعد از خارج کردن جگر، باقي مانده لاشه را به دريا باز مي گردانند. البته با توجه به پيشرفت در صنعت بدنه قايق و کشتيراني و همچنين روغن هاي پلي استر جهت بادوام کردن لايه بيرون قايق ها، سؤال اين است که آيا لازم است اين حيوان با شکوه به خاطر روغن خود، اين گونه شکار گردد؟
66
